شارەزایان دەڵێن، پیسبوونی ژاوەژاو پەیوەندی بە حاڵەتە مەترسیدارەکانی ژیانەوە هەیە، لەوانە کێشەکانی دڵ و خوێنبەرەکان، شەکرەی جۆری دوو و نەخۆشی بیرچوونەوە.

شارلۆت کلارک، مامۆستای پەتا لە زانکۆی سانت جۆرج لە لەندەن دەڵێت: زۆرێک لە ئێمە پێمان وایە ژاوەژاو زیانبەخش نییە، بەڵام کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر تەندروستی دانیشتووان هەیە، هەروەها زۆرێک لە توێژینەوەکان خراپی تەندروستی بە پیسبوونی دەنگ و تێکچوونی خەوەوە دەبەستنەوە.

ئه‌م پسپۆڕه‌ دەشڵێت" گوێچکەکانت بەردەوامن لە بیستنی دەنگەکان تەنانەت لەکاتی خەوتنیشدا، ئەگەر ژاوەژاویش دروست بوو لەوانەیە لە خەوەکەت بەئاگا بهێنێتەوە، ئەمەش بۆ تەندروستیت باش نییە و پەیوەندی بە چەندین کێشەی تەندروستییەوە هەیە لەوانە نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و تەندروستی دەروونی کێشەکان” 

ئه‌م پسپۆڕه‌ مه‌ترسی و زیانی ده‌نگی به‌رز و ژاوه‌ ژاوی له‌ چه‌ند خاڵێكدا ڕونكردۆته‌وه‌ و باس له‌وه‌ ده‌كات ده‌نگه‌ به‌رزه‌كان دەتوانن چی بەسەر جەستەتدا بهێنن:

1-له‌ده‌ستدانی هه‌ستی بیستن:

بەرکەوتن بە ژاوەژاوی توند دووەم گەورەترین هۆکارە بۆ لەدەستدانی بیستن (دوای پیربوون)، وە لەوانەیە هەست بە کاریگەرییەکانی نەکەیت تا ساڵانێک دوای یەکەم بەرکەوتنت بە ژاوەژاو، زیانەکان بە درێژایی ژیان ڕوودەدەن.

2-تەندروستی دڵ:

زانایانی کۆلێژی ئیمپریال لەندەن بۆیان دەرکەوتووە ئەو کەسانەی لە نزیک فڕۆکەخانەی هیسڕۆ دەژین، بەهۆی کێشەی دڵەوە زیاتر لە نەخۆشخانە دەخەوێنرێن، ئه‌م پسپۆڕانه‌ لایان وایه‌ ژاوەژاو  تەنانەت لە شەویشدا  دەتوانێت ئاستی فشاری دەروونی بەرز بکاتەوە، ئەمەش کاریگەری لەسەر دڵ دەبێت.

کلارک ڕوونیدەکاتەوە "ئەگەر لەکاتی خەوتندا شتێکی بەدەنگی بەرز ڕووبدات، پەستانی خوێنت بگۆڕێت و لێدانی دڵت بەرزبێتەوە" ئه‌م حاڵه‌ته‌  بۆ کەسێک کە ماوەی 10 بۆ 20 ساڵە لە ماڵێکدا ژیاوە کە له‌سەر ڕێگایەکی قەرەباڵغه‌، کاریگەرییەکەی  زۆر زیاتر ده‌بێت.

3-زیان به‌مێشک ده‌گه‌یه‌نێت:

توێژینەوەیەکی دانیمارکی، کە لە گۆڤاری پزیشکی BMJ بڵاوکراوەتەوە، دەرکەوتووە ئەو کەسانەی بەرکەوتەی ژاوەژاوی هاتوچۆی زۆر دەبن، ئەگەری تووشبوونیان بە نەخۆشی ئەلزەهایمەر بە ڕێژەی 27% زیاد دەکات.

کلارک دەڵێت: "ژاوەژاوی بەرز خوێنبەرەکان تەسک دەکاتەوە کە بەرەو مێشک دەڕۆن، ئاشكرایه‌ هۆکارێکی مەترسیدارە بۆ تووشبوون بە نەخۆشی بیرچوونەوە، هەروەها دەست دەکەین بە گریمانەکردن کە ئایا ژاوەژاو ڕەنگە ببێتە هۆی هەوکردن لە جەستەدا و ببێتە هۆی فشاری ئۆکسجینی، کە ئەمەش مەترسیدارە، هەروەها لەدەستدانی بیستن پەیوەندی بە نەخۆشی بیرچوونەوە هەیە."

4-بکوژە بێدەنگەکە (نەخۆشی شەکرە):

پسپۆڕان باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن ڕەنگە پیسبوونی ژاوەژاو ڕۆڵی هەبێت لە گەشەکردنی نەخۆشی شەکرەی جۆری دووەم، لە توێژینەوەیەکدا دەرکەوتووە ئەو کەسانەی بەر ژاوەژاوی بەرز کەوتوون، ئەگەری تووشبوونیان بە نەخۆشی شەکرەی جۆری دووەم بە ڕێژەی 22% زیاترە.

هەروەها توێژینەوەکان کە لەسەر مشک ئەنجامدراون دەریانخستووە بەرکەوتنی درێژخایەنی ژاوەژاو دەتوانێت ببێتە هۆی بەرگری ئەنسۆلین، کە پێشەنگێکە یان هۆکارێکە بۆ نەخۆشی شەکرەی جۆری دووەم.

5-زیان به‌ تەندروستی دەروونی ده‌گه‌یه‌نێت:

ژاوەژاوی نەخوازراو مەترسی تووشبوون بە کێشەی تەندروستی دەروونی زیاد دەکات، له‌ڕێی پێداچوونەوەیەک به‌و توێژینه‌وانه‌ی‌ لە ساڵی 2019 ئه‌نجامدراوه‌ لە دەیان توێژینەوەدا دەرکەوتووه‌ ژاوه‌ژاو مەترسی تووشبوون بە خەمۆکی لە ژێر بارودۆخی بەرکەوتن بە ژاوەژاوی هاتوچۆی ڕێگاوبانەکان زیاد دەکات.

کلارک دەڵێت: "ئێمە دەزانین کە بەرکەوتن بە ژاوەژاوی فڕۆکە و ڕێگا و شەمەندەفەر پەیوەندی بە بەرزبوونەوەی ئاستی خەمۆکی و دڵەڕاوکێیەوە هەیە، ئەمە وەڵامێکی فشارە، چونکە جەستەت دەست دەکات بە دەردانی هۆرمۆنەکانی فشار کە دەبێتە هۆی دروستبوونی بۆ خراپی تەندروستی دەروونی”.